Art. 11 pkt. 10 Ustawy o broni i amunicji mówi, że pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku broni palnej rozdzielnego ładowania, wytworzonej przed 1885 rokiem oraz replik tej broni.

Broń czarnoprochowa – historia

Broń czarnoprochowa pod koniec XIX wieku odeszła do lamusa. Czarny proch używany w tej broni został wynaleziony już w starożytnych Chinach, natomiast XIX wiek to okres produkcji materiałów miotających skuteczniejszych i bardziej praktycznych niż czarny proch. O ile dzisiaj charakterystyczny zapach – czy też swąd – spalonego prochu jest swoistym aromatem dla miłośników broni czarnoprochowej, o tyle w cenie były prochy bezdymne.

Broń czarnoprochowa – zamki w ręcznej broni palnej

Jednym z najsłynniejszych modeli broni czarnoprochowej jest karabin Dreysego – te karabiny były używane (chociaż w niewielkiej ilości) przez Polaków podczas powstania styczniowego. Wzór z 1849 roku to jednostrzałowy karabin odtylcowy iglicowy. W czasach swojego powstania wzbudził zainteresowanie, bo wówczas armia pruska używała karabinów odprzodowych z zamkiem skałkowym, czyli takim, w którym lont zapalał się po uderzeniu skałki (krzemienia) o metalowe krzesiwo.

Inny zamek, jaki był używany do odpalenia ładunku przez pociągnięcie za spust przed czasami skałkowego, to np. zamek lontowy, w którym proch zapalał się przez płonący lont.

Po zamku skałkowym przyszedł czas na zamek kapiszonowy, który dominuje dzisiaj w replikach broni czarnoprochowej. W zamku kapiszonowym spłonką jest miseczka z miedzi lub mosiądzu z piorunianem rtęci, czyli substancją inicjującą wybuch. Po zapaleniu piorunianu rtęci następuje zapalenie prochu.

Broń czarnoprochowa – rodzaje

Istnieją trzy główne rodzaje broni czarnoprochowej: pistolety, rewolwery i karabiny.

Wśród rewolwerów najpopularniejsze – także wśród początkujących – są rewolwery Colt i Remington, które mają zarówno wady, jak i zalety. Żeby poznać, na jakich cechach rewolweru będzie Ci zależało najbardziej, a co może Ci przeszkadzać w ich konstrukcji czy używaniu, warto udać się kilkakrotnie na strzelnicę z doświadczonymi osobami – to samo tyczy się pistoletów i karabinów. Nie warto kupować jednego rodzaju broni czarnoprochowej w ciemno – to, co w teorii wydawało Ci się zaletą, może rozwiać zupełnie praktyka.

Czy każda broń czarnoprochowa jest dostępna bez zezwolenia?

Nie – istnieją od tego wyjątki. Dzisiaj bez pozwolenia można posiadać broń czarnoprochową ładowaną amunicją rozdzielnego ładowania. Stosowne zezwolenie trzeba posiadać na broń czarnoprochową używaną z amunicją scaloną (zespoloną), czyli w formie, w której pocisk, ładunek prochowy i spłonka są złączone w całość dzięki łusce. Ponadto replika broni czarnoprochowej musi być idealną kopią oryginału – niedopuszczalne są jakiekolwiek odstępstwa od budowy pierwowzoru.

Czy czarny proch do broni czarnoprochowej jest dostępny bez zezwolenia?

Tak – czarny proch może kupić pełnoletni właściciel broni czarnoprochowej rozdzielnego ładowania, który ma aktualny dowód tożsamości oraz Europejską Kartę Broni Palnej. Posiadanie czarnego prochu jest nielegalne dopiero wtedy, kiedy nie masz ani broni czarnoprochowej sprzed 1885 roku, ani jej repliki.

Broń czarnoprochowa bez pozwolenia na broń – jak kupić?

Do zakupu broni czarnoprochowej bez pozwolenia na broń trzeba mieć ukończony 18. rok życia i aktualny dowód osobisty do okazania sprzedawcy osobiście w miejscu zakupu lub przesłania skanu danych do sklepu internetowego zajmującego się sprzedażą broni czarnoprochowej.

Broń czarnoprochową można kupić nie tylko w oficjalnych, renomowanych sklepach zajmujących się sprzedażą różnego rodzaju militariów, ale także na aukcjach internetowych – z drugiej ręki. Jednak ten sposób jest obarczony pewnym ryzykiem – możesz bez wiedzy zakupić broń czarnoprochową wytworzoną po 1885 roku lub inny egzemplarz, który nie powinien być dostępny w sprzedaży dla osób nie posiadających stosownych pozwoleń.

Jeśli chcesz kupić broń czarnoprochową online, sprzedawca może wymagać od Ciebie przesłania skanu dowodu osobistego – przynajmniej pierwszej strony dokumentu, który potwierdzi Twoją pełnoletność. Jeżeli boisz się wykorzystania swoich danych osobowych, możesz:

• zamazać na skanie nieistotne dla sprzedawcy informacje,
• wysłać skan w słabej jakości – takiej, aby PESEL dało się odczytać, ale nie było sensu drukowania i rozpowszechniania skanu,
• dodać na skanie znak wodny w programie graficznym i adnotację, kto wysyła skan komu, jakiego dnia i w związku z jakim działaniem.

Broń czarnoprochowa – noszenie i przewożenie

Noszenie broni czarnoprochowej przy sobie w miejscu publicznym nie jest zabronione. Ustawa o broni i amunicji nie zakazuje także noszenia załadowanej broni czarnoprochowej. Nie zmienia to jednak faktu, że nosząc ją przy sobie, możemy złamać przepisy mówiące o szczególnym zakazie noszenia broni np. podczas imprezy masowej czy zakazie przewożenia załadowanej broni transportem publicznym.

W transporcie publicznym obca osoba nie może mieć do niej dostępu, a spłonki i proch należy przewozić tak, aby nie mogło dojść do przypadkowego wybuchu. Spłonki i proch do broni czarnoprochowej można przewozić albo w osobnych pojemnikach czy pudełkach, albo w oryginalnych opakowaniach od producenta.

Bronią czarnoprochową posługujemy się tylko na strzelnicach z atestem, a pierwszy raz – pod czujnym okiem instruktora. Broń czarnoprochową należy nosić i przechowywać tak, aby nieuprawnione osoby nie miały do niej dostępu. Ponieważ na broń czarnoprochową sprzed 1885 r. lub jej wierną replikę nie trzeba mieć pozwolenia na broń, nie obowiązują ścisłe zasady przechowywania jej w domu jak w przypadku broni palnej do innego celu – czy to strzeleckiego, czy obrony mienia i osób itp.

Broń czarnoprochowa – gdzie można strzelać?

Z broni czarnoprochowej nie możesz strzelać w dowolnie wybranym przez siebie z miejscu ze względu na potencjalne niebezpieczeństwo dla postronnych osób i zwierząt. Zasięg pistoletów i rewolwerów jest mniejszy niż karabinów, ale nie zmienia to faktu, że strzelając np. na działkach, polu czy w lesie i mając zasięg nawet tylko kilkudziesięciu metrów (nie mówiąc o kilkaset), mógłbyś przypadkowo zranić osobę lub zwierzę. Broni czarnoprochowej używamy na strzelnicach, które ją akceptują, i przewozimy ją w sposób zgodny z prawem np. komunikacją miejską.

Broń czarnoprochowa do samoobrony

Teoretycznie można użyć broni czarnoprochowej do obrony koniecznej, podobnie jak akcesorium do samoobrony (np. gazu pieprzowego) czy narzędzia, jakie będziemy mieli pod ręką do ochrony własnego życia i zdrowia, ale w praktyce – zakup broni czarnoprochowej do samoobrony nie ma sensu – nawet jako straszaka na agresora.

Wówczas musielibyśmy nosić przy sobie stale naładowaną broń czarnoprochową, która i tak nie pozwoli nam na na przykład obronę dwuetapową jak latarka stroboskopowa z paralizatorem czy paralizator z wbudowanym gazem pieprzowym. Rolę takiego straszaka do samoobrony może pełnić broń alarmowa, wydająca głośny huk i efekt dymny, który może odstraszyć napastnika – bez celowania w niego. Ponadto – jak wyobrażasz sobie ładowanie broni czarnoprochowej w sytuacji zagrożenia, gdzie liczy się każda sekunda?

Pamiętajmy, że teoretycznie możemy używać różnorodnych narzędzi do samoobrony, ale w praktyce dobrane przez nas narzędzie musi być adekwatne do stopnia zagrożenia – formy ataku.